Petrolün aşı sevinci uzun sürmeyecek

Hilal SARI

Aşı haberleriyle son beş günde yüzde 15’e yakın yükselen global petrol fiyatlarında rallinin çok uzun olması beklenmiyor. Bunun en kıymetli nedeni ise bilhassa ABD’de ve Avrupa’da süratle artan COVID-19 olayları ve yakıt tüketimini direkt etkileyen hareket kısıtlamaları. National Australia Bank Emtia Araştırmaları Yöneticisi Lachlan Shaw petrole beş günlük bir ralli yaptıran aşı gelişmeleri için şöyle diyor: “Harika haber, şüphesiz… Lakin aşının dağıtımı uzun bir vakit alacak ve talebi olumlu formda etkilemesine de uzun bir mühlet var.” Shaw, fiyatların lakin 2021’de aşı yaygınlaştıktan ve arz kesintilerinde ocakta öngörülen 2 milyon varillik azaltmanın ötelenmesinden sonra güçlenmesini öngörüyor. İsviçre merkezli yatırım bankası UBS, Brent petrolün lakin Haziran 2021’in sonu itibariyle 52 dolara yükseleceğini ve 2021 sonunda 60 dolar/varile geleceğini öngörüyor. Brent OPEC ve IEA’den gelen karamsar öngörülerle dün 43,30 dolara kadar gerilerken, WTI ise tekrar 41 dolara kadar indi.

Talep 2020’de 10, 2021’de 3.8 milyon varil aşağıda

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü de (OPEC) ekim aylık görünüm raporunda talep artışı öngörülerini geçen aya nazaran 300 bin varil/gün düşürdü. OPEC’e nazaran global petrol talebi bu yıl 6,5 milyon değil, 6,2 milyon varil artacak. COVID-19 olaylarının ekonomik faaliyetlerdeki güzelleşmeyi yavaşlatması, kuruluşa nazaran 2019 yılında 100 milyon varil/gün seviyesine yakın olan global petrol talebini 90,0 milyon varilin biraz üzerine geriletecek. Zayıf petrol talebi 2021’de de devam edecek. Açıklamada yeni kısıtlamaların ortalarında ulaşım yakıtlarının da olduğu çeşitli yakıt fiyatları üzerinde olumsuz tesiri olacağı vurgulandı. Kaynaklar OPEC ve müttefiklerinin bu türlü bir durumda ocakta başlaması öngörülen arz kesintilerini azaltma adımını ötelemeyi tercih edebileceğini belirtiyor.

IEA: Talep fiyatları destekleyecek güçte değil

Memleketler arası Güç Ajansı da aşının petrol talebinde 2021’in birinci yarısında bir tesiri olmayacağını öngörerek, “Mevcut talep görünümü ve kimi ülkelerdeki üretim artışı, fiyatların desteklenmesi için çok zayıf kalıyor” diyor. IEA öngörülerine nazaran 2021’in tamamında petrol talebi pandemi öncesi 2019 devrinin 3 milyon varil/gün altında seyredecek. Ayrıyeten Libya’dan günlük 1 milyon varil petrolün piyasaya dönmesi, İranlı bir yetkilinin ABD yaptırımlarına karşın ülkenin marttan bu yana günlük 700 bin varil ihraç ettiğini söylemesi ve uzun vadede Biden zaferiyle İran’a yönelik yaptırımların kalkabileceği ihtimali, OPEC+’ın önümüzdeki toplantılarında olağana dönüşün ertelenmesini gündemine almak zorunda kalacağına işaret ediyor.

“Zirve 102 milyon varil/gün ile 2028’de”

Petrol konusunda uzman bir kuruluş olan Rystad Energy, geçen hafta yaptığı açıklamada en mümkün senaryolarına nazaran global petrol talebinin 2028’de 102 milyon varil/gün ile tepe yapmasını öngördüklerini duyurdu. Rystad devam eden pandemini bu yılki toplam talebi 89,3 milyon varil/gün seviyesine düşürmesini, gelecek yıl 94,8 milyon varile, 2022’de 98,4 milyon varile yükselmesini bekliyor. 2023’e kadar talep 2019 seviyelerine dönmeyecek.

ABD sıhhat sistemi patlama noktasına geldi

Bulaşıcı hastalık uzmanları, bilim insanları ve kamu sıhhati uzmanları birçok eyalette ağır bakım ünitelerinin dolması ve kimi hastanelerde kâfi tabip ve hemşire olmaması sonucu COVID-19 pandemisinde en berbat dört aya girildiği konusunda uyarıyor. Minnesota Üniversitesi Bulaşıcı Hastalıklar Araştırma ve Siyasetleri Yöneticisi Michael Osterholm “ABD’nin anlaması gereken şu, COVID-19 cehennemine girmek üzereyiz” diye vurguluyor sıhhat sisteminde gelinen durumu. 20 Ocak’ta Donald Trump’tan başkanlığı devralması beklenen Joe Biden’ın COVID-19 müşavere kurulununa da seçilen Osterholm, pandemide şimdi tepenin görülmediğini, lakin hastanelerin şimdiden dolmaya başladığını belirterek “Gelecek üç dört ay, açık orta farkla pandeminin en karanlık evresi olacak” dedi. 7 günlük ortalama hadise sayısının yüzde 33 üzere büyük bir oranda arttığı ülkede mart ve nisanda görülenden daha fazla can kaybı yaşanabileceği konusunda uyaran Washington Üniversitesi Global Sıhhat Profesörü Ali Mokdad ve grubunun öngörüsü, bu kış ülkede günlük can kaybının 2.100’ün de üzerine çıkması. Kasım başından itibaren her gün 100 binin üzerinde olay açıklanan ABD’de 12 Kasım itibariyle 134 bine yakın yeni olay tespit edildi. Rusya’da da günlük can kaybı 439 ile rekor kırarken, Moskova otoriteleri yeni kısıtlamaları pahalandırıyor. Almanya’da Sıhhat Bakanlığı kış boyunca kısıtlamaların devam etmesini, hadiseler düşüşe geçse bile aralık ve ocak aylarında hayatın olağana dönmesinin mümkün olmadığını belirtiyor. Hindistan, Brezilya ve Fransa’da her gün onbinlerce yeni olay açıklanıyor. Atina’da COVID-19 hekimleri kâfi tedbir alınmaması nedeniyle şov gerçekleştirdi.

CureVac, aşı için ilaç partneri arıyor

Johns Hopkins bilgilerine nazaran 11 Kasım’da dünya genelinde 12 bin 220 can kaybı ile yeni bir tepe görüldü. Dünya Sıhhat Örgütü’nün de belirttiği üzere, pandemiyi kotrol altına almak için tek bir aşı yetmeyecek bu nedenle, son günlerde bir yarış üzere görülen 3. kademe aday aşılara ait haberler bir umut. Bu aday aşılardan birini geliştirmekte olan Alman biyoteknoloji şirketi CureVac, aşının üretimi için kendisine bir ilaç üreticisi partner ararken, 2021 yılında dünya nüfusunun fakat bir kısmına ulaştırılması beklenen bu aşıların dünya geneline yayılması konusunda, Deutsche Post üzere lojistik şirketleri de ağır bir çalışma yürütüyor.